W kwietniu 2009 roku weszła w życie przygotowana przez rząd Ustawa o Funduszu sołeckim. Głównym jej celem jest wzmocnienie samorządu lokalnego i wprowadzenie prostego oraz efektywnego systemu gospodarowania funduszami publicznymi, który przekazuje mieszkańcom sołectw decydujący głos o przeznaczeniu pewnych kwot z lokalnego budżetu.
Ustawa pozwala radom gmin na utworzenie funduszów sołeckich. Dzięki temu sołectwa będą dysponowały środkami na finansowanie skromnych, ale bardzo istotnych działań na rzecz swoich społeczności.
Ustawa zakłada, że sołectwa będą mogły pozyskiwać za pośrednictwem funduszu środki na lokalne przedsięwzięcia oraz wspierać inicjatywy swoich mieszkańców.
Wydatkowanie środków w ramach funduszu sołeckiego, w podstawowym trybie, może nastąpić wyłącznie na podstawie złożonego przez sołectwo wniosku, określającego przedsięwzięcie, które w ramach funduszu ma być sfinansowane – art. 1 ust. 3 ustawy.
Są to przedsięwzięcia zgłoszone przez sołectwo we wniosku, które muszą spełniać łącznie następujące cechy:
- mieścić się w katalogu zadań gminy,
- służyć poprawie warunków życia mieszkańców,
- powinny być zgodne ze strategią rozwoju gminy,
Fundusz sołecki są to środki finansowe wydzielone w budżecie gminy dla danego sołectwa na wykonanie zadań, ale tylko takich, które mają się przyczynić do poprawy warunków życia mieszkańców danego sołectwa i są zgodne ze strategią rozwoju gminy oraz mieszczą się w katalogu zadań własnych gminy. Można je przeznaczyć również na usuwanie skutków klęsk żywiołowych.
Jaka jest wysokość funduszu sołeckiego?
Rada Gminy w terminie do 31 marca każdego roku podejmuje uchwałę, w której wyraża albo nie wyraża zgody na wyodrębnienie funduszu sołeckiego w następnym roku. Ilość środków finansowych dla danego sołectwa jest uzależniona od zamożności gminy. W ustawie z dnia 20 lutego 2009 roku o funduszu sołeckim zawarto wzór, za pomocą, którego oblicza się wysokość środków finansowych przypadających na dane sołectwo. Wójt (Burmistrz) corocznie w terminie do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy informuje sołtysów o wysokości środków, które będą do wykorzystania przez dane sołectwo w następnym roku.
Na co można przeznaczyć środki z funduszu sołeckiego?
Środki funduszu mogą zostać przeznaczone na realizację przedsięwzięć, które są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców sołectw i są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Środki funduszu mogą być przeznaczone również na pokrycie wydatków na działania zmierzające do usunięcia skutków klęsk żywiołowych w rozumieniu ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62,poz.558 z późn. zm.).
Co ma zrobić sołectwo, aby otrzymać środki z funduszu sołeckiego?
Aby sołectwo otrzymało środki z funduszu sołeckiego musi zostać zwołane zebranie wiejskie, na którym zostanie uchwalony wniosek o przyznanie środków z funduszu sołeckiego. Wniosek może być uchwalony z inicjatywy sołtysa, rady sołeckiej lub co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców sołectwa. Wniosek powinien zawierać wskazanie przedsięwzięć przewidywanych do realizacji na obszarze sołectwa w ramach środków określonych dla danego sołectwa, wraz z oszacowaniem ich kosztów i uzasadnieniem. Zadanie powinno jasno określać realny koszt. Należy pamiętać aby wysokość kosztów wskazanych we wniosku nie była wyższa niż ta, która została określona dla danego sołectwa. Uchwalony wniosek sołtys przekazuje Wójtowi, w terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok, w którym sołectwo ma otrzymać pieniądze, celem uwzględnienia go w projekcie budżetu gminy.
Dokument wniosku sołectwa powinien spełniać określone wymagania, aby ujęte w nim przedsięwzięcie mogło być przyjęte do realizacji. Wymagania te, zgodne z ustawą dotyczą następujących elementów:
- termin złożenia wniosku (30 września r. poprzedzającego rok wydatkowania środków ),
- określenia przedsięwzięć ( zgłoszone we wniosku przedsięwzięcia muszą posiadać cechy wymagane przepisami art. 1 ust. 3 ustawy, tj. mieścić się w katalogu zadań własnych gminy, służyć poprawie życia mieszkańców oraz muszą być zgodne ze strategia rozwoju gminy),
- uzasadnienia przedsięwzięć zgłoszonych we wniosku ( element ten powinien w szczególności posłużyć wskazaniu, iż przedsięwzięcie odpowiada wymogom służącym poprawie warunków życia mieszkańców),
- oszacowania kosztów przedsięwzięć ( kosz przedsięwzięć zgłoszonych we wniosku ma mieścić się w kwocie środków wynikających z informacji przedstawionej przez Wójta, przy czym koszt ten winien być adekwatny do planowanego przedsięwzięcia. W związku z czym nie można uznać za prawidłowy wniosek, który tylko formalnie wykazuje zgodność z wymogami „zmieszczenia się „ kosztów w przyznanej kwocie, mimo, że przyznana kwota nie daje realnych podstaw do sfinansowania zgłoszonego przedsięwzięcia).
Oprócz przedstawionych wymagań ustawowych należy jeszcze wskazać, iż właściwe jest, aby wraz z wnioskiem został złożony, jako załącznik:
- protokół zebrania wiejskiego (na którym został uchwalony, jako dowód prawidłowego jego zwołania i przeprowadzenia)
- uchwała zebrania wiejskiego w sprawie przyjęcia wniosku
- lista obecności z zebrania
Przydatne dokumenty i pliki do pobrania:
Załączniki dla Sołtysów:
Autor tekstu: Marek Wiliński
